S Ö Z A L T I

euro 2024 |

14 iyun - 14 iyul tarixlərində Almaniyada keçiriləcək futbol bayramı. Bir çoxları Fransa və İngiltərəni favorit hesab edir. Məncə həmişəki kimi İngilislər bacara bilməyəcək. Bəlkə də beynimə loser kimi kodlanıblar bilmirəm. Şəxsən mən turnirin qalibi kimi fransanı görürəm. Çox əjdaha şəkildə gəlirlər. Keçim qrup təxminlərimə:

Burda Macarıstan qrupun sürprizi olacaq. Almaniya maks 2 olacaq. İsveçrə və Şotlandiya isə ən yaxşı 3-cü yer uğrunda mübarizə aparacaq. Qrupun həlledici oyunu elə 1-ci turdakı Macarıstan - İsveçrə matçı olacaq.

Azarkeşi olduğum və son çempion İtaliyanın taleyindən qorxuram. Spaletti bambılısı dünən hücumçu qıtlığında Bolognada əla mövsüm keçirən Orsolinini komandadan çıxartdı. İtaliyada hamı spalettini topa tutur. Zaccagni, çolaq el shaarawy və demək olar ki, bu sezon oynamayan faggiolini saxlayıb, Orsolini və lazionun qapıçısı provedeli kənarda tutub. İspaniya və Xorvatiya, hətta Albaniya da başağrısı olacaq İtaliyaya. Türkiyə ilə 0-0 bitən matçda da ümid vermədilər. Amma bu İtaliyadı. Qrupda 3 heç-heçədən sonra dünya çempionu olmuş komandadı. Bilmək olmaz. Bu qrupa təxmin vermək çox çətindi. Realist olsam hal-hazırki vəziyyətə uyğun olaraq: 1 İspaniya 2 Xorvatiya 3 İtaliya 4 Albaniya.

İngiltərə burdan təmiz çıxar. 2ci yer üçün Danimarka və Serbiya əlləşər və Danimarka yeri qapar.

Ən asan qrupdu bu məncə. Fransa 1, Hollandiya 2, Avstriya 3, bərbad oyun oynayan Polşa 4.

Ən maraqlı qrup. Hamı Belçikanın asanlıqla 1-ci olacağını desə də mənim fikrimcə onların generasiyasının limiti çoxdan bitib. Rumıniya sürpriz edəcək. Ukraniya da ondan geri qalmayacaq. Slovakiya 4-cülüyə məhkumdu.

Gəldik dananın Türkiyə üçün quyruğunun qopduğu yerə. Türkiyə burdan necə çıxırsa çıxsın 8/1-dən o yana getməyəcək. Çünki ya Fransa ya İngiltərə ya da b qrupunda hansısa əjdaha ilə qarşılaşacaq. Ümumiyyətlə Türkiyə elə komandadı ki, oyununu heç cür tuta bilmirsən. Heç vaxt stabil oynamırlar. 0 da çəkə bilərlər. 90+ -da vurulan qollar ilə 1-ci də çıxa bilərlər. Portuqaliya 1-ci olacaq sözsüz. Gürcüstan Mdb-nin hal-hazırda ən yaxşı oynayanıdı. (Russia excluded). Çexiya burda tale həll edən komanda olacaq.
Könlümdən keçən 2008 və 2012-dəki İspaniya kimi İtaliyanın da ardıcıl qalib gəlməsidir. Amma çətin. Real vəziyyət Fransanın çempionluğunu göstərir. Ümid edirəm ki, 2004 və 2016 kimi sıxıcı yox, 2000 və 2008 kimi yaddaqalan turnir olar.

sosioloji marksizm | elm

analitik marksizm ekolu ilə tanınan, sosial siniflər klassifikasiyasında yeni nəzəri paradiqmaları ilə həm sosiologiya sahəsində həm də bütöv olaraq marksizm sahəsində yeni cığırlar açan erik olin wrightın Viskonsin-Medison Universitetində verdiyi dərslərdən biri.

dərsin syllabusu 87 səhifədir -*. bu yay syllabusda paylaşdığı əsas oxumaları bitirməyi planlayıram.

syllabusdakı chapterlər bu şəkildədir:
1) giriş
2) sinfi struktur
3) sinfi təşəkkül
4) dövlət və siyasət nəzəriyyəsi
5) ideologiya və şüur
6) tarix nəzəriyyəsi
7) sosializm və xilas/azadlıq

və üstəlik əsas oxumaların yanında- əgər vaxtınız varsa- əlavə oxuma materialları da var. möhtəşəm syllabusdur.

syllabusun linkini paylaşıram. məncə göz atın və bu sahə haqqında nələrsə oxumaq istəyirsinizsə yararlanın.

link: https://drive.google.com/file/d/1Q64aPnfb1IlezJXjzcwuXMh62U8Silft/view?usp=sharinghttps://drive.google.com/file/d/1Q64aPnfb1IlezJXjzcwuXMh62U8Silft/view?usp=sharing

ufc | idman

Açılışı ultimate fighting championship olan mma təşkilatı. İnsanların niyə bu qədər az maraqlandığına təəsüflənirəm düzü, xususilə də həmcinslərim arasında. Nəticə də, dünyanın ən güclü ya da badass insanının kimi olduğu sualı maraqlıdır və bunun cavabının öyrəniləcəyi ən prestijli təşkilat ufcdir. One championship və bellator kimi təşkilatlar da var, lakin ordakı əksər divizyadakı çempionlar heç ufcnin top 10 una girə bilməz müvafiq çəki divizyasında. Təbii olaraq anlayıram bəzi insanlar şiddət və s. kimi görüntüləri sevmir, həmin insanların baxmamağı normal haldı. Ancaq ölkədə xususilə animeci kütlənin, heç ufc nin nə olduğunu eşitməməyi maraqlanmamağı qəribə gəlir. one punch man, naruto və oxşarı animelərə baxmaqdansa çox daha real olanına baxa bilərsiz. Və bu real xarakterlərdən çox daha yaxşı inspiration ala bilərsiniz. Misal verim döyüşçülərdən,
Alex pereira gec yaşda kick-box a başlıyır. Ən yüksək səviyyə olan glorydə 2 diviziyada çempion olur. 2 dəfə məğlub elədiyi israel adesanya tərəfindən hər hansı bir interviyuda, "mən əfsanə olanda, hər hansısa bir pubda arxamdan boş boş danışacaq , o heç kimdi" tərzi təhqir olunmadan sonra özünə tamam yad olan bir idmana başlıyır. Hansı ki grappling dediyimiz şey 30 dan sonra elə rahat öyrənilən bir şey deyil. Öyrənsən belə heç vaxt vasatın üstü ola bilməyəcəksən, bunun özü də böyük drawback di istenilen döyüşçü üçün. Pereira ufc debutunu edir, və hətta bambılı bambılı danışan adesanyanı knockout edir. Sonra bir yuxarı çəkidə də çempion olur və hal-hazırda planetdə ayaqüstü döyüşdə ən çox qorxulan döyüşçüdür desək düz olar. Və bu insanın bütün bu uğuru, brazilyanın kasıb favellalarından birində, yoxsullaqdan çıxaraq elədiyi də
ayrı bir heyrətamiz haldı.

Çox maraqlı personaj var yəni ufcdə, misal günlərcə qaranlıqda ac sussuz, balaca otaqda günlərcə duran jiri prochazka. Bu xarakter elə bil sırf mistik anime xarakteri sevən insanlar üçün dizayn olunub. Günlərcə meşədə tək qalıb, məşq edir, just insane dude overall. Hərtərəfli döyüşə bilir, ancaq əsasən ayaqüstü döyüşməyə üstünlük verir, və sıfır guard ilə, full hücüm. Alex pereira kimi dünyanın ən təhlükəli kickbox çusunun belə üstünə şığıyır, əli qolu qarınında, ayaqları yediyi low kick lərdən təndimiş, qızarmış(döyüşdən sonra hətta morarmış olacaq) vəziyyətdə.
Son olaraq döyüş deyim maraqlananlar baxsın.
https://youtu.be/dHKRVKnChFI?si=SPdvsxA140sdhjxV

Jiri ilə glover teixeirü nın döyüşü həqiqətən yüksək gərginlikli bir kəmər döyüşü idi, gərginlik dedim yəni daim bir actionın olduğu maraqlı bir döyüş, sıxıcı şəkildə bir roundda 10, 15 jab in atıldığı bir döyüş yox. Düşünürəm ki, bu döyüşə önyarqısız baxan insan mma fanatı ola bilər.
Səhv eləmirəmsə gloverin 8 ci dərəcə bjj qara kəməri var və bu onu idmandakı ən yüksək grappling çi deməyimizə bəs edər. Ancaq mma təkcə grappling deyil.

https://youtu.be/7CAkyfHMhhA?si=dgNlY8GcxY5sm7cn
Rober whittaker , yoel romero

Müasir dövr middleweightdə(83kg) ən yaxşılardan olan cavan Whittakerın 41 yaşlı kafdar romero ilə olan 2- ci döyüşü. Romeroya kafdar dediyimə baxmıyın the dudes is insanely ripped and explosive. Çox gec başladığı idmana səhv eləmirəmsə 35,(köhnə olimpik gürəşçidir) əfsanə olaraq ayrılmışdı ufcdən. Qeyri mümkün bir nailiyyətdi həqiqətən 35 indən sonra təzə idmana başlamaq oyana, 35 indən sonra çempion ola bilmək ya da oxşarı bir nailiyyət göstərmək qeyri mümkün bir haldı. Çünki istər istəməz qocalırsan, əgər heavyweight ya da light heavyweight deyilsənsə. Romero onsuz adi bir insan deyil, hamı kuba da bədəninə qəribə experimentlər olunduğu bilir, ancaq yenə də idmanın özündə doping təşkilatları nəzarət edir, keçə bilibsə fair competition.

https://youtu.be/h9oj6HEdZSI?si=_0lutKRzOWW03d_v
Son olaraq aşağı çəkilərdən daha texniki olan, volkanovski, islam makhachev döyüşü. Volkanovski bu döyüş zamanı məğlubiyyətsiz demək olar, çempion idi 66 kiloda, islam isə xəbibin atasının favorit tələbəsi idi və çempionluğu oliveirdan(xəbibi udacağı deyilirdi, çox yaxşı grapplingi olduğuna görə) almışdı. Çoxlarına görə xəbibdən daha yaxşı olan islam, xususilə ayaqüstü döyüşdə, əksər döyüşlərini 1 dəqiqənin altında bitirən islam üçün çıxa biləcək ən texniki və inatçı rəqiblərdən idi alexander, həmçinin bütün çəki divizyalarını əhatə edən reytinqdə də, pound for pound rankingdə də 1 ci sırada idi. Bu döyüş digərləri qədər, süper maraqlı olmaya bilər, ancaq məğlubedilməz dağıstan grappling məktəbinin qarşısına çıxan ən güclü oponentin döyüşə necə bir əhəmiyyət qazandırdığnı qavraya bilsəz, yüksək diqqətlə baxacağıvıza şübhəm yoxdur. Hərhalda texniki skill olaraq bunun üstünə çıxa biləcək başqa qarşıdurma yoxdur.

Sona da ufc üçün xüsusi tarixi əhəmiyyəti olan bir neçə maraqlı döyüş qoyacam
https://youtu.be/en4hR34Bl8w?si=Xm8rBGOoan4LTDtz
https://youtu.be/l8s2fsfIpUA?si=AFqEA-1VW_NkK6e8
https://youtu.be/JuBBIJ7adjM?si=l2RWjq2ktf83kZKQ

obyekt yönümlü proqramlaşdırma | proqramlama

(OYP) - verilənlərin obyektlər üzərindən formasını dəyişməsi üzərinə qurulmuş proqramlaşdırma methodu. yazılmış funksiyaların təkrər istifadəsinə və daha kompleks məntiqə kömək edir.

// birinci class-da yaradılan obyekt və methodun digərində çağırılıb istifadə edilməsi:
class a {
string name;
public void method_a();
}
// ikinci class-da implementasiyası
class b extends class a {
name = "jhon.doe'':
method("do something");
}

bəzi methodolojiyaları:
enkapsulyasiya (encapsulation),
varislik (inheritance),
polimorfizm (polymorphism),
abstraksiyası (abstraction),
obyektlər arasında informasiya axınının təşkili (sending messages / message sending),
təkrar istifadə oluna bilərlik ( reusability).

java - c - c++ - Python - php
bu linkdə azərbaycanca ətraflı və bəsit izahı da var

perfume genius | musiqi

əsl adı Michael Alden Hadreas olan əsasən indie pop, indie rock və art pop tərzlərində mahnılar bəstəyən amerikalı musiqiçidir. Özünə seçmiş olduğu bu ləqəb isə Perfume The Story of a Murderer filmindən irəli gəlir. 2020-ci ilin diqqət çəkən albumlarından biri Set My Heart on Fire Immediately olsa da onun no shape albumunu daha çox bəyənirəm.

Tanımaq istəyənlər üçün:
(baxma: jason)
(baxma: otherside)
(baxma: die 4 you)
(baxma: slip away)
(bax: queen)
(baxma: without you)

euro 2024 |

sosioloji marksizm | elm

venera ★ wiki | elm

dünəndən bəri adı tez-tez hallanan, günəş sistemində günəşdən uzaqlığına görə ikinci yerdə olan planet. bir anda bütün astronomiya həvəskarları və elm adamlarının maraq dairəsinə düşməsinin səbəbi isə veneranın səthində fosfin adlı qazın tapılmasıdır. bilindiyi qədər bu qazın yaradıcıları canlılardır, deməli, venerada da canlı orqanizmlərə rast gəlmək mümkündür.
veneradakı fosfin molekullarının izinə ilk dəfə 2018-ci ildə kardiff universitetində çalışan kosmonavtika üzrə professor Jane Greaves rastlamışdı. buna baxmayaraq, hələ tam dəqiqləşmədən bu nailiyyəti bildirmədi və iki il ərzində kardiff və massaçusets alimlərindən ibarət komandanın işləri davam etdi. nəhayət, 14 sentyabrda keçirdikləri press-konfransda venerada fosfin maddəsinə rast gəlindiyi ictimaiyyətlə paylaşıldı.

veneranın səthində temperatur həddən artıq yüksəkdir (təxminən 464 dərəcə selsi). buna görə planetin səthinə kosmik aparat göndərmək qeyri-mümkün olur. planetlə bağlı araşdırmalar isə yer kürəsindən, daha dəqiq havay adalarındakı James Clerk Maxwell teleskopu və Atakama səhrasında yerləşən 45 ədəd antena vasitəsilə aparılırdı.


veneranın səthində temperaturun bu qədər yüksək olmasına rəğmən səthdən 50-80 km məsafədəki ərazidə temperatur 30 dərəcədir və bu ərazidə yaşayışın olmasına və gələcəkdə burada uçan platformalar üzərində şəhərlərin yaradılmasına ehtimal verir. yenə də bu ərazidə yüksək miqdarda sulfat turşusu reallığı var ki, bu da ən azından burada mikrobların yaşamasına imkan yarada bilər, çünki bəzi mikrob növləri 5%-ə qədər sulfat turşusu ilə yaşaya bilirlərmiş.

ümumiyyətlə, texnologiya və elmin inkişafı ilə canlı yaşamın olduğu yeni planetlərin kəşf edilməsi və ya mövcud planetlərdə bunun sübuta yetirilməsi bu sahə ilə bağlılığı olmayan məni belə marağa kökləmişdir. deyəsən, bundan sonra astronomiya ilə xəbər və yeniliklərlə daha çox əhatələnəcəm.

mənbə: barisozcan.com, sciencesprings.wordpress.com, elementy.ru

ufc | idman

obyekt yönümlü proqramlaşdırma | proqramlama

javascript | proqramlama

28 may 1997 b.dortmund - yuventus matçı | idman

israil hava hücumundan müdafiə qüvvələri ★ wiki |

Həmin o məşhur sistemlər, dəmir qübbə, görünməz qalxan, əfsanəvi özünümüdafiə qüvvələri, hansı ki, dünyanın ən öncül qüvvələrindən biridir.

0-dan başlayaraq, təxminən atmosferin 200 km yuxarısına qədər bir ərazidən danışacam.

Başlamadan deyirəm, İsrail hava hücumundan müdafiə mövzusunda dünyanın demək olar ki, ən modern, ən dəqiq, ən güclü sistemlərinə malikdir. Hətta bu sahədə abş-la yarış içərisindədirlər.

İsrailin çoxtəbəqəli bir hava hücumundan müdafiə sistemi var. İstifadə etdiyi sistemlərin böyük qismi yerli istehsaldır. Zamanla abş-dan aldıqları sistemləri öz sistemləri ilə dəyişdirirlər və hətta bu sistemləri başqa ölkələrə də satırlar ki, bu ölkələrin içərisində Abş da var.

İsrail 7/24 hava hücumuna açıq bir ölkədir. Ölkə içərisində qərb, qəzza və suriya ilə sərhəd zolaqlarına yerləşdirilmiş onlarla raket sistemlərindən hizbullah və həmas terror qruplaşmaları tərəfindən davamlı olaraq hücumlar edilir. Buna görə də israil hhq-in hər zaman gözüaçıq, hazır vəziyyətdə olması və adi hava hücumundan müdafiə sistemləri bu ölkənin səmasını qorumaq üçün yetmir. Yenə, buna görə də, israil özünəməxsus şəraitlər üçün özəl hava hücumundan müdafiə sistemləri istehsal etmişdir(detaylara girəcəyəm).

Həqiqətən də qarşınıza çıxa biləcək ən "rəngarəng" hava hücumundan müdafiə sistemlərinə sahib ölkədir israil. Çoxqatlı bir dəmir qübbəyə sahibdirlər və hər keçən gün getdikcə daha çox təcrübə qazandıqları üçün bunu zamanla daha da inkişaf edir, etdirirlər.

0 nöqtəsindən israil hhq-ə nəzər salaq.

Təyyarələrə qarşı sistemlər(çox alçaq hündürlükdə hhm sistemləri):

İsraildə də digər bir çox qərb bloku ölkələrdə olduğu kimi stinger raketləri çoxlu miqdarda vardır. Təxminən 500 ədəd "m-92 stinger" launcherinə sahibdirlər. Füzələrin sayı isə bilinmir. Lisenziyalı olaraq israil özü də bunları istehsal edə bilir, amerikadan da sifariş verib ala bilir.

M-92 stinger:


Bura kimi normaldır, amma əsas maraqlı olan, lüləli zrk* zenit raket kompleksi qabiliyyətləridir. Israilin əlində hal-hazırda 2 tip lüləli zr sistemi var. Bunlardan biri zsu-23/2( дочка) digəri isə, zsu-23/4( Шилка). Bunlar rus-sovet istehsalı sistemlərdir və maraqlısı israil bu silahlar üçün comintern paktı ölkələrinə heç bir ödəmə etmədi. ərəblərlə savaş dövründə israil təxminən 50-60 ədəd zsu-23/4 ələ keçirdi -* və bu sistemlərin üzərində bəzi modernizasiyalar tətbiq edərək, hələ də istifadə etməkdədir. əllərində çoxlu miqdarda zsu-23/2 olduğu bilinir, amma dəqiq say yoxdur. 20-dən 100-ə qədər hər cür sayla qarşılaşmaq mümkündür. Bu köhnə sovet istehsalı sistemlərin üzərində modernizasiyalar aparılsa da, israil bunları yaxın zamanda xidmətdən çıxarmağı planlayır. Israil gələcəkdə lüləli zrk yerinə lazer sistemlərə keçid etməyi planlaşdırır. Israil uzun müddətdir thel(tactical high energy lasers) proyekti üzərində işləyir. Israil gələcəkdə bu sitemi əməliyyata açıq səviyyəyə gətirəcəyini bəyan etmişdir. əslində hal-hazırda da əməliyyatauyğun səviyyədədir, amma hələ ki, çox yayğın bir şəkildə istifadə edilmir. Yəni, əslində alçaq hündürlükdə hərəkət edən helikopter, təəyarə, raketlər və s. Üzərində uğurla test edilmişdir, amma gələcəkdə daha yayğın etmək fikirləri vardır.
zsu-23/2(дочка):

zsu-23/4(Шилка):

Hhm sistemlərində lüləli zrk sistemləri buraxıb, lazerli sistemlərə keçid edən ilk ölkələrdən biridir israil.

Alçaq hündürlükdə hava hücumundan müdafiə sistemləri:
Yenə israilin çox geniş və dəyişin inventarı olduğunu deyə bilərik. Buradakı bütün sistemlər tamamilə israilin yerli istehsal məhsullarıdır. Bunlar arasında 1 ədəd spyder- sr sistemi və haqqında çox danışılan məşhur iron dome var.
Spyder-sr adlı sistem ənənəvi bir alçaq hündürlükdə hava hücumundan müdafiə sistemidir. Türklərin hisar-A sistemi ilə çox bənzərliyi var. Spyder-sr-lərdə ana silah olaraq yenə israil istehsalı olan python raketlərindən istifadə olunur. Israil ilk olaraq python raketlərini havadan-havaya olacaq şəkildə öz təyyarələri üçün istehsal etmişdi. Eyni silah sistemləri hal-hazırda sr-də də istifadə edilə bilir. Bu sistemin 5-20 km-lik bir mənzili var və çox vaxt havda hərəkət edən hədəflər üçün istifadə edilir, təəyarələr, helikopterlər, pua-lar və s.
spyder-sr:

Digər sistem isə iron dome. Dünyanın bəlkə də ən güclü, modern, möhtəşəm və təsirli hhm sistemidir. 500 m-dən 70 km-ə qədər hündürlüyə malikdir. Həəta bu statistikaya görə ona alçaq hündürlük sistemi demək belə məncə düz deyil. Ilk başlarda israil bu silahı təkcə özü üçün istehsal etsə də, sonradan dünyada həddindən artıq maraq görməyə başladı. Sinqapurdan azərbaycana qədər iron dome-un müştərisi oldu. Hətta ABŞ belə iron dome istifadə etməyə qərar verdi. Amerika körfəz və şərqi aralıq dənizi bölgələrindəki bazalarını müxtəlif ava hücumlarından qorumaq üçün bu silahı öz inventarına daxil edəcək. Iron dome çox sürətli reaksiya göstərmə qabiliyyətinə sahibdir. Hər bir iron dome sistemində 3-4 ədəd launcher sistemi olur. Və hər bir iron dome 92 km-lik bir mənzildəki hava sahəsini qorumaq üçün avtomatik olaraq çalışır. Israil iron dome-lardan kritik bölgələrdə, insanların sıx məskunlaşdığı ərazilərdə, sənaye əhəmiyyətli obyektlərin çoxluq təşkil etdiyi yerlərdə yerləşdirir. Bu cür ərazilərə edilən hücumlar saturasiya hücumları adlanır ki, iron dome da bunların qarşısını almaq üçün istehsal edilmişdir. Israilin üzərinə həmas tərəfindən qassam tipli soba borularından düzəldilmə raketlər atılsa da bunla rda öz növbəsində çox təhlükəlidir. Lakin həmas bu hücumlar zamanı bir dəfəyə 100-200 hətta 400-ə qədər qassam roketi istifadə edə bilir. Bunların yanında top mərmiləti, başqa roketlər və s. Də istifadə edirlər. Yəni, bir anda, bir neçə saniyə içərisində, israil atmosferi irili-xırdalı yüzlərlə raketlə dola bilir. Bunları da klassik sistemlərlə məhv etmək çox çətindir. Onsuz da qassam-ları mərmi ilə vursanız nə olacaq? Raketin 80%-i bomb-boşdur. Havada vurulsalar belə məhv olmurlar və hədəfə doğru getməyə davam edirlər.
“iron dome”elə özəl şərtlər üçün düzəldilmiş bir sistemdir. Güclü bir manevr qabilliyyəti var və sanki bir sinir sistemi imişcəsinə, anında reaksiyalar verə bilir. Ki, iron dome-lar 2011-ci ildə xidmətə başladığında xidmət səviyyələri çox aşağı idi, təxminən 20-25%-lərdə. Hazırda isə iron dome 97% səviyyəsinə qalxmış br durumdadır. Və şübhəsiz bir şəkildə iron dome hal-hazırda dünyanın ən yaxşı alçaqmənzilli hava hücumundan müdafiə sistemidir.
Iron dome:

Qəzzanın roketlərini qarşılayan möhtəşəm iron dome ballistikləri olan barak 8-lər.


Orta mənzilli hava hücumundan müdafiə sistemi.
Burada israilin çox karma bir görüntü var. Abş və yerli istehsal sistemlərindən ibarətdir. Israilin son zamanlara qədər burada istifadə etdiyi silahlar mim-23 hawk-lar və patriot-lar idi.
Mim-23 hawk-lardan iran, türkiyə kimi dövlətlər də istifadə edir. Təbii ki, israilinkilər daha modernizasiya olunmuş sistemlərdir. Israil isə bu hawk-ların tamamını xidmətdən çıxarmaq istəyir(hətta çıxardı da deyə bilərik). hawk-lar yerinə israil hazırda spyder-mr adlı yerli istehsal sistemlərdən istifadə edir. Spyder-mr spyder-sr ilə eyni infrastrukturdan istifadə edir. Spyder-mr-in istifadə etdiyi (gbax:booster) bənzəri derby raketləri 50 km-lik bir mənzilə qədər çıxa bilir. Hər ikisi də birbaşa hawk-ların işini görmək üçün istehsal edilmişdirlər. Mr-lərdə raketlər bombardman təyyarələri, helikopterlər, pua-lar, alçaq mənzilli roketlərə qarşı istifadə olunmaqdadır.
Spyder-mr:

Ballistik roketlərə qarşı da təsirli olduğu bilinsə də, israilin bu roketlər üçün də istehsal etdiyi tamam başqa bir sistem var. david`s sling. Hal-hazırda israil alçaq mənzildə anti-ballistik olaraq mim-104 patriot-lardan istifadə edir, amma bunlar da yaxın zamanda xidmətdən çıxarılıb yerinə david`s slinger gətiriləcək. Bunlar ortamənzilli ballistiklərə və özəlliklə suriya sərhəddində yerləşən 300 km-lik mənzili olan köhnə nəsil scoot orta mənzili ballistik roketlərinə qarşı hazırlanmışdır. David`s sling 160 km-lik mənzilə sahibdir. əsasən suriyadan gələcək olan scoot hücumuna qarşı hazırlansa da, iddialara görə yüksək manevr qabiliyyəti nəticəsində, supersonik, hətta hipersonik roketlərə qarşı da istifadə edilə bilər. Amma yalan mı, doğru mu bilinməməkdədir.
David`s sling:


Yüskək mənzilli hava hücumundan müdafiə sistemləri:
Israil burda 100/100 olaraq tam yerli hava hücumundan müdafiə sistemləri istifadə edir. əslində yerli və ya xarici isthsalın nə kimi bir fərqi var deyənlər üçün öz başıma gəlmiş ibrətlik bir hekayə danışacam. Il 2017, 10-cu sinifdə oxuyuram, hərbi hissənin içində eləcə gəzirdik uşaqlarla və gözümüz həmin əfsanəvi “iron dome”-lara sataşdı. əsgərlərdən mmaraqlananda bunun israil malı olduğunu dedi. Yanımızda başqa bir gizir söhbətə qarışdı ki bəs qorxmurlar ki, biz bu silahları onlara qarşı istifadə edərik birdən haçansa? Həmin an əsgərin cümləsi tam da bu şəkildə idi* olduğu kimi yazıram
-bu sualın eynisini mən də onlara vermişdim, mənə dedilər ki, “bizim öz silahımız heç vaxt bizi vurmaz. Narahatçılığa heç bir gərək yoxdur.”
Başqa misal kim 1992-ci ildə öz müttəfiqləri tərəfindən təlimdə vurulan türkiyəyə aid müavinət“ gəmisi və içəridə həlak olan 6 şəhid..
Nə isə, yüksək mənzilli hhm sistemlərinə keçdikdə burada məşhur arrow ailəsini görürük. 1986-cı ildə istehsalına israil tərəfindən başlanılmışdır. Başlanğıcda o qədər də sürətli irəlilənilmirdi, amma 1-ci körfəz müharibəsindən sonra səddam hüseyn iraqdan 85 ədəd scoot roketini israilə atdı. Israil hhm bu hücuma qarşı o zaman çox çarəsiz qaldı. Və roketlərin böyük bir qismi israil torpaqlarına düşdü. Bu hadisədən və savaşdan sonra arrow sisteminin hazırlanma müddəti olduqca sürətləndirildi. Hazırda ilk versiya olan arrow-1 roketləri istifadə olunmur, yerlərini arrow-2 və arrow-3-lər almışdır. Arrow-2 sistemləri taktiki yüksəkmənzilli anti-ballistik roketlər arasında dünyada ilk sıralarda yer almaqdadır. Ilk versiyalar 40 km-lik bir hündürlüyə sahib idi, son versiyalarda isə bu 150 km-ə qədər çıxmışdır. Arrow roketləri qısa və orta mənzilli ballistik roketləri havada məhv etmək üçün hazırlanmış çox özəl bir sistemdir. Dünyada arrow-dan israil xaricində istifadə edən heç bir ölkə yoxdur. Arrow seriyasından hətta amerikalılar belə örnək götürmüşlərdir, ki, onsuz da amerika ilə israil hava hücumundan müdafiə sistemləri istehsalında ortaq hərəkət etməkdədir. Hal-hazırda rəsmi rəqəmlərə görə arrow-2 roketləri 100 km-ə qədər təsirlidir, amma israil burda dayanmamış, a arrow-2 üstündən hal-hazırda arrow-3 isthsal olunmaqdadır. Rəsmi olaraq 2017-ci ildə inentara daxil edilib, istifadə olunmağa başlayan arrow-3 roket sistemləri stratosferin üst qatlarından gələn hücumları dəf edə biləcək bir qitələrarası ballistik roket sistemidir. Hətta bəzi qaynaqlarda arrow-3 üçün “peyk qatili” ləqəbi taxılmışdır. Təxminən 200 km-ə qədər bir hündürlüyə qalxa bildiyi deyilir. Amma dəqiq rəqəmlər yoxdur çünki arrow-3 hal-hazırda istehsal üzərindədir, isthsalı davam edir* amerika ilə ortaq şəkildə .
Arrow- 2, 3

Israilin yüksək səviyyədə hava hücumundan müdafiə sistemlərinin yanında bunları dəstəkləyən yenə son model və yerli radar sistemləri vardır. Bunlara misal kimi, green pine göstərmək olar. 2000km-dəki hər cür hava hərəkətini təsbit edə bilir.
Green pine

Israilin çox kiçik ərazisi olduğu aşkardır. Bunun da hava hücumundan müdafiədə bəzi müsbət və mənfiləri vardır* yazacağam . Israili qoruyan radar sistemləri təkcə öz torpaqlarında yerləşmir. Amerikanın orta şərqdə qurduğu hərbi bazaların radar sistemləri israilin müdafiə nazirliyi ilə bu məlumatları qarşılıqlı olaraq paylaşmaqdadır.
Bütün bu mükəmməl şəkildə hazırlanmış, istehsal edilmiş, quraşdırılmış sistemlərin yanında, təbii ki, bir ölkənin hava sahəsinin əsas qoruma vəzifəsi olan hərbi hava qüvvələridir(#325300 nömrəli entrimdə də qeyd etdiyim kimi). Israil hava qüvvələri orta şərq regionunun kəmiyyət və keyfiyyət cəhətdən ən inkişaf etmiş ordularından biridir. əllərində çox modern təyyarələr var, f-16, f-15 və s. Ki bunlar abş-dan lisenziyalı şəkildə alınmış təyyarələrdir. Israil əllərindəki f-15 və f-16-ları demək olar ki, boş bir şəkildə alıb, içini öz radarları, silahları ilə dolduraraq inventara daxil edir. Buna görədir ki, israil f-16-sı və f-15-i dünyadakı digər f-16 və f-15-lərə çox da bənzəmir. Kosmetik olaraq bənzərliklər ola bilər, amma elektronik anlamda bunlar tamam fərqli təyyarələrdir. Özəlliklə f-15-lərdəki roket sistemlərində kiçik əlavə manevrlər olduğu deyilir. Nə olduğunu isə heç kəs bilmir -*.
f-15:

f-16:

əlavə olaraq israil f-35-lərin lisenziya haqlarını da almış durumdadır və dünyada yeganə savaş təcrübəsi yaşamış f-35-lər israil f-35-ləridir. Aldıqları gündən bəri bu təyyarələri suriyada bol miqdarda istifadə edirlər. Özləri də inkar etmir.
f-35:

Israilin hal-hazırda bölgədə ən böyük potensial təhlükəsi irandır. Iranda məsələ məlumdur onsuz da, bəzi iqtisadi-siyasi səbəblərdən şah dövründə yaradılmış-alınmış ordunu, silahları, sistemləri ayaq üstə saxlamağa çalışırlar. Amma iranin ballistk roket texnologiyası bu qanunauyğunluğa tabe deyil. Iranın ballistik roket texnologiyası son dərəcə modern və son dərəcə təhlükəlidir. Iran təbii ki, bu ballistik roketləri sülh məqsədilə istehsal etmir. əsas hədəf regiondakı abş hərbi bazaları və təbii ki, israildir. Yəni, israilin irandan gözlədiyi bir ballistik hücum təhlükəsi var və bu nöqtədə bəzi müsbət və mənfi detallar vardır.
ən böyük üstünlük israili ərazisinin kiçik olmasıdır. Kiçik bir ölkə olduğu üçün ballistik roket hücumlarına qarşı qorunmaq nisbətən daha asandır çünki, çox kiçik bir ərazini qorumalı olduğunuz üçün, roketlərin sizə haralardan, hara doğru gələcəyi az-çox bəlli olur. Bundan əlavə israilin çox güclü bir hava hücumundan müdafiə qalxanları var. Çoxqatlılıq, inteqrasiyalılıq, müasirlik, elektronik bir sinir sistemi kimi işləyən hhm sistemləri şəbəkəsi vardır israilin. Bu çox ciddi bir üstünlükdür. Ayrıca bildiyimiz kimi, israil həm də nüvə silahına sahib bir ölkədir. Hər nə qədər bunu qəbul etməsələr də* düz oxudun. Qəbul etmirlər , əllərində 100-dən çox nüvə başlığı olduğu bütün dünya tərəfindən bilinməkdədir. jericho nüvə başlığı daşıya biləm ballistik roketlərdən istifadə edərək iranla hər an olası bir nüvə müharibəsini başlada bilər.
Jericho-3:

Iranın nüvə proqramına gəldikdə isə, “yaxın zamanlarda” iran öz nüvə başlıqlarını təqdim edəcək. Partapart istehsal edəcək və abş buna qarşı heç bir şey edə bilməyəcək* hahaha .
Olası bir nüvə savaşında israil irana çox sərt qarşılıqlar verə bilər. Bu da üstünləklərdən biridir.

əsas məsələ, israilin əksiklikləri. Israilin ən böyük mənfisi coğrafi forması, coğrafi mövqeyi, coğrafi sahəsidir. Sahə böyük bir üstünlük idi ilk başda, çünki düşmənin haranı vuracağını bilmək asan olur, amma o biri tərəfdən də çox dar bir sahəyə sıxışıb qalmış vəziyyətdəsəndir. Ki, israil də kiçik bir ölkədir və bəlli bölgələrində həddindən artıq sıxlıq müşahidə edilən bölgələr də mövcuddur. Məsələn olası bir geri çəkilmə vəziyyətində sığına biləcəyiniz bir yer yoxdur, hara geri çəkiləcəyiniz müəmmalıdır. Gizlənə biləcək çox da yer yoxdur və s. Bu sahə məsələsi israil üçün həm bir üstünlük, həm də bir əksiklikdir. Ayrıca israil ən ciddi hava hücumlarını elə öz içindən alır. Qərbi şəriə və qazza zolaqlarının harada olduğu ilə maraqlanmısınızsa, bunu çox aydın görəcəksiniz. Bilməyənlər üçün xəritəni qoyuram.

Qərbi şəriə və qəzza adı verilən torpaqlar israil torpaqlarının tam içində yer almaqdadır və hizbullah, həmas kimi terror təşkilatlarından bəzən günlərlə ağır roket hücumlarına, bombardmanlarına məruz qala bilir. Belə bir şəraitdə hava hücumundan müdafiə olunmaq çox çətin olduğundan sizə iron dome kimi güclü və həssas sistemlər lazımdır.

Israilin digər bir mənfisi də düşmənlərinin sahib olduqları ballistik roket qabiliyyətləridir. Hal-hazırda iranın əlində 100-dən çox roket var hansı ki, israili çox rahat bir şəkildə vura biləcək bir mənzilə sahibdir.

Misal üçün, iranın əlində 200 ədəd nüvə başlığı daşıya bilən ballistik roket olarsa, ki, yuxarıda yazmışdım israil hhm sistemləri gələn hava hücumlarının 99%-ni çox rahat şəkildə dayandıra bilər. Israil bu hesabla 198 roketin qarşısını alsa belə, geri qalan o 2 roket israili xəritədən silməyə yetərlidir. Bu isə çox təhlükəli bir təhdid sayılır.
Amma o və ya bu şəkildə, israil dünyanın ən modern, ən təkmil və ən güclü hava hücumundan müdafiə sistemlərinə sahibdir. Avropanı çox rahat bir şəkildə keçib abş ilə kəllə-kəlləyə gələcək bir durumdadırlar. Hətta bəzi nöqtələrdə amerikalılardan daha da irəli getmiş vəziyyətdədirlər. Hətta amerikalılar onlara roket satmırlar. Amerikalılar onlardan roket və roket texnologiyası alırlar. Adamların gəldiyi nöqtə ayaq üstə alqışlanmalı yerdir məncə..

Qaynaqlar:
link 1
link 2
link 3
link 4
link 5
link 6
link 7
link 8
link 9
link 10
link 11

tissot prx | texnologiya